Uszkodzenie obrąbka stawu biodrowego wydawać by się mogło, iż nie jest pospolitym problemem. Nie jest zbyt dobrze poznane i często nieprawidłowo diagnozowane. W praktyce terapeutycznej okazuje się, że jego częstym wynikiem jest ból biodra lub pachwiny.

Zacznijmy od początku – co to jest obrąbek:

1. Obrąbek jest pierścieniem włóknisto-chrzęstnym, swoistą “uszczelką” scalającą staw.

2. Pogłębia on panewkę o 21% i zwiększa jej powierzchnię o 28%

3. Pozwala lepiej rozprowadzić płyny stawowe, a tym samym odżywić powierzchnie stawowe.

4. Bierze udział w propriocepcji (czuciu głębokim, zmyśle dot. ułożenia własnego ciała w przestrzeni)

Uszkodzenia obrąbka zdarzają się dość często. Badania wykazują, iż wystepuję ono u 25-55% osób z bólem pachwiny i aż u 90% ludzi z mechanicznie prowokowanym bólem biodra.

Przyczyny

Wśród przyczyn uszkodzeń obrąbka należy wymienić urazy sportowe. Najczęstszym mechanizmem jest nagłe skręcenia lub nadmierna rotacja na konczynie ustawionej w przeproście (czyli wyprościa ponad normalnym zakresami ruchu). Najczęciej zdarza się to u sportowców uprawiających: bieganie, balet, grających w golfa, hokej czy piłkę nożną.

Zdarza się też, że pacjenci nie przypominają sobie żadnego konkretnego urazu, który zaowocowałby nagłym wystąpieniem bólu biodra. Niestety, nawet drobne potknięcia podczas biegania czy skręcenia mogą prowadzić do niewielkich uszkodzeń obrąbka (często z jednoczesnym uszkodzeniem chrząstki stawowej, co dodatkowo sprzyja rozwinięciu się choroby zwyrodnieniowej stawu). Inną przyczyną jest konflikt udowo-panewkowy, w wyniku którego dochodzi do zwięszenia kompresji samego obrąbka lub nawet uszkodzeń kostnych w obrębie struktur leżących bezpośreno pod nim. Doprowadza to do uwapniania obrąbka oraz utraty jednej z jego podstawowych funkcji – elastyczności.

Statystyki badań naukowych potwierdzaja, że az 74% uszkodzeń obrąbka odbywa się bez żadnego konkretnego urazu czy sportowych kontuzji oraz, iż wystąpił on z powodów “idiopatycznych” (czyli o nieznanej przyczynie) u 74% pacjentów ze zdiagnozowanym uszkodzeniem.

Głównym objawem jest ból w pachwinie, który może nasilać się podczas długotrwałych czynności jak siedzenie, stanie czy chodzenie. Pacjenci najczęściej opisują ten ból jako rozlany, tępy, czasem z nagłym ostrym bólem oraz blokowaniem ruchu w stawie. Bardzo żadko pojawia się ból promieniujący do pośladka. Dodatkowo może występować przeskakiwanie w biodrze lub uczucie niestabilności.

Badania funkcjonalne wykazuje ból prowokowany podczas połączenie ruchów zgięcia, przywiedzenia i rotacji wewnętrzej w stawie lub wyprostu z nadmierną rotacją zewnętrzną. Niejednokrotnie może też wystąpić objaw Trenedelenburga (czyli osłabienie mięśni pośladkowych) oraz zaburzenia chodu. Określenie dokładnego miejsca uszkodzenia oraz jego rozległości jest możliwe dzięki artroskopii stawu lub badaniom rezonansu magnetycznego z zastosowaniem kontrastu.

Lecznie

Głównym zaleceniem przy stwierdzonym uszkodzeniu obrąbka jest ogranicznie czynności, ruchów i aktywności, które stwarzają ryzyko dalszych urazów. Sporty wymagające ciągłego, powtarzalnego obciążania stawu, powinny zostać wyeliminowane lub zastąpione innymi. Dodatkowo, jeśli występuje niestabilność stawu, pacjent powinien unikać ćwiczeń rozciągających (stretchingu). Wśród aktywności zalcanych a znacznie mniej obciążających biodro należy napewno wymienić pływanie i jazdę na rowerze stacjonarnym.

Zachowawcze leczenie (rehabilitacja) obejmuje głównie elimację ruchów nasilających objawy oraz wzmocnienie mięśni stabilizujących biodro. W wielu przypadkach ważna jest też re-edukacja chodu oraz generalna edukacja pacjenta, aby unikał wykonywania jakichkolwiek ruchów wykraczających poza normalny zakres ruchu w tym stawie. Należy pamiętać, iż np nadmierne zgięcie prowadzi do osłabienia prostowników stawu, i odwrtonie. Przywrócenie właściwej gry stawowej oraz uzyskanie balansu mięśniowego jest kluczowym elementem rehabilitacji.

W przypadkach braku rezulatatów po 6 tygodniach stosowania rehabilitacji, lub gdy uszkodzenia obrąba są zlokalizowane na obwodzie lub są głębokie, najskuteczniejszą opcją jest leczenie operacyjne metodą artroskopową lub otwartą. Rehabilitacja średnio trwa 10-12 tygodni, a pacjenci najczęściej wracają do aktywności sportowej około 25 tygodnia po zabiegu.